Ten program został zrealizowany w roku szkolnym 2018/2019. Aby uzyskać informacje na temat aktualnego programu, przejdź na stronę główną.

Program edukacji ekologicznej "Ziemia w naszych rękach"

Program Edukacji Ekologicznej korzysta z dofinansowania ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Jak wziąć udział w programie edukacyjnym

wiek uczestników: od I klasy szkoły podstawowej do III klasy gimnazjum

miejscowości: program dedykowany jest dla publicznych szkół podstawowych z obszaru województwa dolnośląskiego, preferowane szkoły z obszarów wiejskich i małych miast z regionu Partnerstwa Kaczawskiego i okolic

koszt: wszystkie zajęcia są bezpłatne

dojazd: we własnym zakresie

wielkość grupy: od 35 do 50 uczestników (+ opiekunowie)

zasady udziału w zajęciach:

  • każda grupa bierze udział w dwóch (klasy I-III) lub trzech (klasy starsze) zajęciach stacjonarnych i terenowych. Tematy zajęć dostosowane są do grupy wiekowej, a ich opisy znajdują się poniżej.
  • wszystkie zajęcia należy zrealizować w wybranych wcześniej terminach pomiędzy wrześniem 2018 a kwietniem 2019
  • aby zarezerwować terminy zajęć należy skontaktować się z Sudecką Zagrodą Edukacyjną: 75 617 14 68 lub kontakt@sudeckazagroda.pl

Udokumentowanie uczestnictwa udziału w zajęciach:

Podczas każdych zajęć nauczyciel zobowiązany jest przekazać podpisaną przez dyrektora placówki listę uczestników wypełnioną na dołączonym formularzu. Gotową listę należy mieć ze sobą na zajęciach.

Tematy zajęć dla poszczególnych grup wiekowych

Czas trwania cyklu: 8 godzin zegarowych (2 warsztaty x 240 min)

Miejsce: Dobków, Sudecka Zagroda Edukacyjna

Tematy zajęć do zrealizowania:

  1. Jak człowiek pomaga glebie zatrzymać zanieczyszczenia?
  2. Nie truj, tylko dbaj! Chronimy atmosferę

Opisy tematów:

Temat 1. Jak człowiek pomaga glebie zatrzymać zanieczyszczenia?

Opis zajęć: gdzie lądują papierki po cukierkach i lodach? Co to są składowiska odpadów? Czym jest recykling i po co segregujemy śmieci? Jakie zagrożenia dla gleby i wody niesie ich złe składowanie? Co to są dzikie wysypiska i dlaczego stanowią tak wielki problem? Poznajmy znaczenie gleby, jako składnika ekosystemów i nauczmy się ją chronić

Zagadnienia ekologiczne: ochrona powierzchni Ziemi, zanieczyszczenia związane ze składowaniem odpadów komunalnych, recykling i związane z tym ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska, zagrożenia związane z zanieczyszczeniem gleby oraz jej degradacją, zagrożenia związane z zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i gruntowych, zagrożenia powodzią oraz suszą, obieg wody w przyrodzie

Metody pracy:

  • metody aktywizujące wyjaśniające znaczenie segregacji odpadów oraz zagadnienia związane z recyklingiem, jak również zagrożenia związane ze złym składowaniem odpadów. Poznanie znaków informujących, o możliwości powtórnego przetworzenia danego produktu. Dodatkową metodą będą zabawy i gry, mające na celu wyjaśnienie uczestnikom ile energii i surowców oszczędzamy poprzez wtórne wykorzystanie odpadów
  • wykorzystanie makiet/urządzeń multimedialnych w Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej: omówienie różnych rodzajów gleb na makiecie rzeki oraz na makiecie przedstawiającej Góry i Pogórze Kaczawskie. Wskazanie miejsc najbardziej zagrożonych zanieczyszczeniem (komunalnym bądź przemysłowym) uwzględniając między innymi różną przepuszczalność glebową, a co za tym idzie zagrożenie skażenia wód gruntowych, omówienie zagrożeń związanych z powodzią oraz suszą hydrologiczną, rolniczą i atmosferyczną oraz jak się przed nimi chronić
  • zajęcia laboratoryjne: badanie właściwości różnych typów gleb oraz skał, na których się wykształciły: skład granulometryczny, sorpcja, filtracja, odczyn różnych typów gleb, organizmy glebowe i ich rola – obserwacje mikroskopowe organizmów glebowych. Jak zanieczyszczenia wpływają na życie organizmów glebowych oraz wodnych zmniejszając tym samym ich zdolność do naturalnego oczyszczania

Temat 2: Nie truj, tylko dbaj! Chronimy atmosferę

Opis zajęć: Jakie rodzaje zanieczyszczeń występują w atmosferze Ziemskiej? Czy wszystkie dostarczane są tam w wyniku działalności człowieka? Skąd się bierze energia elektryczna i ciepło w naszych domach, czego nie wolno palić w piecu i dlaczego? Czym jest smog? Jak możemy chronić atmosferę? Jak człowiek wykorzystuje siłę wiatru i energię słoneczną, co to jest energia odnawialna i jakie są jej źródła? Dlaczego energia odnawialna jest tak ważna dla ochrony atmosfery?

Zagadnienia ekologiczne: zmiany klimatu i zagrożenia z tym związane, źródła zanieczyszczeń w atmosferze, jakość powietrza w Polsce, sposoby poprawy jakości powietrza, ochrona atmosfery, wzrost efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych,

Metody pracy:

  • zajęcia terenowe: obserwacje pogody za pomocą klatki meteorologicznej znajdującej się przy Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej, omówienie przyrządów służących do badania składników pogody i odczytanie podstawowych parametrów. Spacer na punkt widokowy w Dobkowie, obserwacja powietrza oraz próba określenia stanu jego zanieczyszczenia (w zależności od pory roku, warunków wiatrowych, wilgotności), omówienie zagadnień związanych ze zmianami klimatu oraz jego wpływem na życie na Ziemi
  • zajęcia laboratoryjne: budowa prostych modeli wyjaśniających działanie elektrowni wiatrowej, wodnej oraz słonecznej. Analiza jakości powietrza – badanie obecności pyłów i pyłków  w powietrzu, określanie temperatury oraz wilgotności powietrza, oznaczenie zawartości ozonu w powietrzu, określenie źródeł zanieczyszczeń oraz sposobów ich zapobiegania

Czas trwania cyklu: 12 godzin zegarowych (3 warsztaty x 240 min)

Tematy zajęć do zrealizowania w ramach cyklu:

  1. Ochrona powierzchni Ziemi
  2. Ochrona atmosfery
  3. Jakość wód i ich potencjał hydrologiczny

Tematy zajęć:

Temat 1. Ochrona powierzchni Ziemi

Miejsce: Składowisko odpadów komunalnych w Jastrzębniku, rezerwat Ostrzyca Proboszczowicka

Opis zajęć: Codziennie wyrzucamy śmieci, ale nie do końca wiemy, co się z nimi dalej dzieje. Słyszeliśmy coś o wysypiskach śmieci, ale nie wiemy jak naprawdę wygląda takie miejsce. Musimy nauczyć się segregować odpady, ponieważ część z nich nadaje się do powtórnego wykorzystania. Czy wiecie ile ciekawych rzeczy można zrobić ze zużytej butelki czy puszki po Coca-Coli? Ważna jest również świadomość zagrożeń związanych z wyrzucaniem śmieci niebezpiecznych np. zużytych baterii, żarówek czy lekarstw. Nauczmy się dbać i chronić środowisko, w którym mieszkamy, ponieważ jesteśmy za nie współodpowiedzialni.

Zagadnienia ekologiczne: ochrona ziemi – zanieczyszczenia związane ze składowaniem odpadów komunalnych i przemysłowych, recykling i związane z tym ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska, ochrona krajobrazu, degradacja i rekultywacja gleb.

Metody pracy:

  • zajęcia terenowe: wizyta na składowisku odpadów w Jastrzębniku, poznanie metod segregacji, recyklingu oraz zabezpieczania składowisk przed zanieczyszczeniem gleby oraz wód gruntowych. Przejazd autokarem pod Ostrzycę Proboszczowicką. Wejście na szczyt góry – omówienie zagadnień związanych z ochroną krajobrazu oraz wpływem czynnika antropogenicznego na jego kształtowanie (składowiska odpadów, hałdy kopalniane i pokopalniane, tereny rolnicze)

Temat 2. Ochrona atmosfery

Miejsce: Sudecka Zagroda Edukacyjna w Dobkowie

Opis zajęć: Jakie rodzaje zanieczyszczeń występują w atmosferze Ziemskiej? Jakie są aktualnie normy zanieczyszczeń w Polsce? Jak smog wpływa na nasze zdrowie? Jak człowiek wykorzystuje siłę wiatru i energię słoneczną, co to jest energia odnawialna i jakie są jej źródła? Jak zmiany klimatu wpływają na zwiększenie liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych?

Zagadnienia ekologiczne: ochrona atmosfery, indeks i normy zanieczyszczeń powietrza w Polsce, poprawa jakości powietrza, wzrost efektywności energetycznej oraz zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w tym energii cieplnej i elektrycznej.

Metody pracy:

  • zajęcia terenowe: obserwacje klatki meteorologicznej w ogrodzie Sudeckiej Zagrody Edukacyjnej, omówienie przyrządów służących do badania składników pogody. Obserwacja powietrza oraz próba określenia stanu jego zanieczyszczenia (w zależności od pory roku, warunków wiatrowych, wilgotności). Budowa prostych modeli wyjaśniających działanie elektrowni wiatrowej, wodnej oraz słonecznej
  • wykorzystanie makiet/urządzeń multimedialnych w Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej: omówienie zmian klimatu w przeszłości naszej planety, których świadectwa można oglądać pośród skał występujących w Górach i na Pogórzu Kaczawskim (posiłkując się wystawą skał z regionu), oglądanie filmu edukacyjnego nawiązującego m.in do zmian klimatu na Ziemi, omówienie przyczyn i skutków globalnego ocieplenia oraz wpływu czynnika ludzkiego na jego przyspieszenie
  • zajęcia laboratoryjne: analiza jakości powietrza – badanie obecności pyłów i pyłków w powietrzu, określanie odczynu pH pyłów w powietrzu oraz wody pochodzącej z opadów, określanie temperatury oraz wilgotności powietrza, oznaczenie zawartości ozonu w powietrzu. Określenie źródeł zanieczyszczeń oraz sposobów ich zapobiegania

Temat 3: Jakość wód i ich potencjał hydrologiczny

Miejsce: Zapora przeciwpowodziowa i zbiornik retencyjny w Świerzawie, Sudecka Zagroda Edukacyjna w Dobkowie

Opis zajęć: Woda podobnie jak powietrze i gleba stanowi istotny składnik środowiska naturalnego oraz jest jednym z podstawowych elementów przyrody, decydującym o istnieniu życia na Ziemi. Jest niezastąpiona w życiu i gospodarce człowieka. Może jednak stanowić ogromne niebezpieczeństwo, szczególnie podczas powodzi. Również jej niedobór ma katastroficzne skutki, może doprowadzić do długotrwałych susz. Należy również pamiętać, że zanieczyszczona woda stanowi śmiertelne zagrożenie dla ludzi, zwierząt i roślin. Jak powinniśmy o nią dbać? Jak racjonalnie użytkować? Jak się chronić przed jej nadmiarem i zapobiegać niedoborom?

Zagadnienia ekologiczne: ochrona wód w kierunku ilościowym i jakościowym. Potencjał wód powierzchniowych i głębinowych, zagrożenie suszą i powodzią w Polsce, retencja wodna, rodzaje i źródła zanieczyszczeń wód, skutki zanieczyszczenia wód.

Metody Pracy:

  • Zajęcia terenowe: Wizyta nad suchym zbiornikiem retencyjnym w Świerzawie. Omówienie jego budowy, zastosowania. Potencjalne zagrożenia związane z powodzią i suszą (atmosferyczną, hydrologiczną, rolniczą) oraz ich zapobieganie. Pobranie próbek wody z rzeki Kaczawy, rzeki Bukownicy oraz próbki ścieków komunalnych z oczyszczalni ścieków w Świerzawie
  • Zajęcia laboratoryjne: Analizy próbek pobranej i przywiezionej przez grupę wody pod kątem podstawowych parametrów fizykochemicznych m.in: barwa, przejrzystość, zawartość zawiesin, obserwacja mikroskopowa (obecność żywych organizmów, m.in bioindykatorów), pH, zawartość amonu, metali ciężkich, poziom natlenienia, twardość ogólna. Porównanie wyników z próbką nieoczyszczonej wody pochodzącej ze ścieków komunalnych

Czas trwania cyklu: 12 godzin zegarowych (3 warsztaty x 240 min)

Tematy zajęć do zrealizowania w ramach cyklu:

  1. Ochrona powierzchni Ziemi
  2. Ochrona bioróżnorodności, jakość i ochrona powietrza w Polsce
  3. Jakość wód i ich potencjał hydrologiczny

 Opisy tematów:

Temat 1. Ochrona powierzchni Ziemi

Miejsce: Składowisko odpadów komunalnych w Jastrzębniku, Ostrzyca Proboszczowicka i jej okolica

Opis zajęć: czym są odpady komunalne, a czym przemysłowe? Gdzie się je składuje? Co rozumiemy przez segregację odpadów i recykling? Jakie zagrożenia dla gleby niesie złe składowanie odpadów? Czy znacie inne rodzaje zanieczyszczeń gleb i ich skutki dla środowiska naturalnego?

Zagadnienia ekologiczne: ochrona ziemi – zanieczyszczenia związane ze składowaniem odpadów komunalnych i przemysłowych, recykling i związane z tym ograniczenie ilości odpadów trafiających na składowiska, ochrona krajobrazu, gleba jako składnik ekosystemu, degradacja i rekultywacja gleb.

Metody pracy:

  • zajęcia terenowe: wizyta na składowisku odpadów w Jastrzębniku, poznanie metod segregacji, recyklingu oraz zabezpieczania składowisk przed zanieczyszczeniem gleby oraz wód gruntowych. Przejazd autokarem pod Ostrzycę Proboszczowicką. Wejście na szczyt góry – omówienie zagadnień związanych z ochroną krajobrazu oraz wpływem czynnika antropogenicznego na jego kształtowanie (składowiska odpadów, hałdy kopalniane i pokopalniane, tereny rolnicze)

Temat 2: Ochrona bioróżnorodności, jakość i ochrona powietrza w Polsce

Miejsce: Wąwóz Lipa, Wąwóz Siedmica, wieża widokowa na Radogoście

Opis zajęć: Człowiek w dużym stopniu zawłaszczył sobie środowisko naturalne i dokonuje w nim ciągłych zmian. W całej historii życia na Ziemi dochodziło do wymierania gatunków, które jednak trwało bardzo wolno. Dzisiaj przekształcanie środowiska naturalnego spowodowane działalnością człowieka następuje bardzo szybko i na tak dużą skalę, że wymyka się spod kontroli. Zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza oraz antropogeniczne zmiany krajobrazu są główną przyczyną zagrożeń związanych z zachowaniem równowagi w przyrodzie. Jakie formy ochrony stosuje się by odwrócić tą tendencje? Co my możemy zrobić, aby chronić różnorodność biologiczną przed degradacją?

Zagadnienia ekologiczne: ochrona różnorodności biologicznej przed degradacją, wpływ zanieczyszczenia gleby, wody i powietrza na biodegradację, zmiany krajobrazu i ich wpływ na zanikanie gatunków, indeks i normy jakości powietrza w Polsce, ochrona powietrza, bioindykatory, formy ochrony przyrody w Polsce

Metody Pracy:

  • Zajęcia terenowe: Spacer Wąwozem Lipa – objętym ochroną rezerwatową, omówienie form ochrony przyrody w Polsce (rezerwat przyrody, park krajobrazowy, Park Narodowy itp.). Spacer ma zwiększyć świadomość ekologiczną u dzieci i młodzieży oraz pozwolić im przyjąć prawidłową postawę wobec środowiska naturalnego. Pomóc ma w tym duże zróżnicowanie fauny i flory m.in występowanie gatunku zagrożonego wyginięciem w skali kraju, czyli salamandry plamistej. Ponadto w rezerwacie chroni się ponad 20 innych gatunków roślin i zwierząt. Kolejnym zadaniem będzie próba odszukania pośród roślinności bioindykatorów, które stanowią o warunkach środowiskowych regionu. Przejazd do Paszowic. Wejście na wieżę widokową Radogost – obserwacja otaczającego krajobrazu, obserwacja oraz ocena jakości powietrza. Omówienie czynników wpływających na jego zanieczyszczenie (z wieży widokowej bardzo dobrze widoczne są kominy przemysłowe m.in komin Huty Miedzi w LGOM)

Temat 3: Jakość wód i ich potencjał hydrologiczny

Miejsce: Zapora przeciwpowodziowa i zbiornik retencyjny w Świerzawie, Sudecka Zagroda Edukacyjna w Dobkowie

Opis zajęć: Woda podobnie jak powietrze i gleba stanowi istotny składnik środowiska naturalnego oraz jest jednym z podstawowych elementów przyrody, decydującym o istnieniu życia na Ziemi. Jest niezastąpiona w życiu i gospodarce człowieka. Może jednak stanowić ogromne niebezpieczeństwo, szczególnie podczas powodzi. Również jej niedobór ma katastroficzne skutki, może doprowadzić do długotrwałych susz. Należy również pamiętać, że zanieczyszczona woda stanowi śmiertelne zagrożenie dla ludzi, zwierząt i roślin. Jak powinniśmy o nią dbać? Jak racjonalnie użytkować? Jak się chronić przed jej nadmiarem i zapobiegać niedoborom?

Zagadnienia ekologiczne: ochrona wód w kierunku ilościowym i jakościowym. Potencjał wód powierzchniowych i głębinowych, zagrożenie suszą i powodzią w Polsce, retencja wodna, rodzaje i źródła zanieczyszczeń wód, skutki zanieczyszczenia wód.

Metody Pracy:

  • Zajęcia terenowe: Wizyta nad suchym zbiornikiem retencyjnym w Świerzawie. Omówienie jego budowy, zastosowania. Potencjalne zagrożenia związane z powodzią i suszą (atmosferyczną, hydrologiczną, rolniczą) oraz ich zapobieganie. Pobranie próbek wody z rzeki Kaczawy, rzeki Bukownicy oraz próbki ścieków komunalnych z oczyszczalni ścieków w Świerzawie
  • wykorzystanie makiet/urządzeń multimedialnych w Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej: omówienie na makiecie Gór i Pogórza Kaczawskiego najważniejszych cieków wodnych, pokazanie zbiorników retencyjnych oraz zapór w regionie, wskazanie miejsc najbardziej zagrożonych zanieczyszczeniem wód, omówienie budowy doliny rzecznej na makiecie rzeki
  • Zajęcia laboratoryjne: Analizy próbek pobranej i przywiezionej przez grupę wody pod kątem podstawowych parametrów fizykochemicznych m.in: barwa, przejrzystość, zawartość zawiesin, obserwacja mikroskopowa (obecność żywych organizmów, m.in bioindykatorów), pH, zawartość amonu, metali ciężkich, poziom natlenienia, twardość ogólna. Porównanie wyników z próbką nieoczyszczonej wody pochodzącej ze ścieków komunalnych